Als je ergens veilig moet kunnen zijn dan is dat in de kerk, binnen je eigen gemeente. De mensen die leidinggeven in de kerk dragen de eerste verantwoordelijkheid voor die veiligheid. Tegelijk is ook ieder lid zelf verantwoordelijk om te zorgen voor veiligheid binnen de gemeente. Zeker kinderen, volwassenen in kwetsbare en afhankelijke situaties en mensen met een beperking moeten zich in de kerk veilig kunnen voelen.
Helaas blijkt dit niet altijd vanzelfsprekend. Ook in de kerk komen grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbruik voor. Uit onderzoek blijkt dat we niet altijd een goed beeld hebben bij wat grensoverschrijdend gedrag nu eigenlijk is. Goed om daarover met elkaar in gesprek te gaan dus!
Veiligheid in de gemeente ontstaat door veilig en open met elkaar om te gaan. Dat lijkt een open deur maar het is best lastig om over een kwetsbaar onderwerp als seksualiteit en seksueel misbruik in kerkelijke en pastorale relaties te praten.
Huiselijk geweld en seksueel misbruik komt ook voor in gezinnen die lid zijn van een kerk. Binnen de kerk willen we werken aan preventie door het leren om signalen te herkennen en misbruik en geweld in onze eigen kring bespreekbaar te maken.
Veiligekerk.nl is ontstaan uit een samenwerkingsverband tussen de drie kerkelijke meldpunten seksueel misbruik: SMPR, Meldpunt Misbruik en het Evangelisch Meldpunt Wij zijn Sem. Aan deze drie meldpunten hebben diverse kerkgenootschappen zich verbonden.
(Deze tekst is ontleent aan de website www.veiligekerk.nl)
Veiligekerk.nl heeft een stappenplan ontwikkeld om openheid en veiligheid te bevorderen. In De Rank in Zuidhorn volgen we dit plan. Hieronder worden de stappen en bijbehorende acties toegelicht. Onze kerk stimuleert en faciliteert een veilige gemeente: veilig en respectvol in onderlinge omgang, maar ook veilig als het bijvoorbeeld gaat over vertrouwelijke informatie, integer bestuur en financieel beheer.
1. Preventie en meldpunten
Preventie wordt in onze kerk actief vormgegeven door de vertrouwenspersonen. Zij zijn aangesteld door het dagelijks bestuur. Zij geven jaarlijks voorlichting, denken mee en geven advies. Je kunt daarnaast bij hen terecht voor een gesprek, ondersteuning en advies met betrekking tot het thema (on-)veiligheid, seksueel en/of machts misbruik, maar ook met betrekking tot preventie. Ze zijn te bereiken via internvertrouwenspersoon@derank.nl en hun contactgegevens zijn ook te vinden op Scipio.
De vertrouwenspersonen hebben een geheimhoudingsplicht en hechten grote waarde aan het waarborgen daarvan.
Daarnaast bestaat www.meldpuntmisbruik.nl. Je kunt ook hier terecht voor ondersteuning of het maken van een melding. Bel naar 06-81080117 (ma-vrij 9.00 – 17.00) of mail naar info@meldpuntmisbruik.nl.
2. Gedragscode en omgangsregels.
Omgangsregels hebben we uit respect voor elkaar, ze gelden voor alle gemeenteleden.
Daarnaast hebben we als kerk ook een gedragscode. Deze is er voor een ieder die binnen onze gemeente functionele contacten heeft, als vrijwilliger of als professional. Te denken valt aan ambtsdragers, maar bijvoorbeeld ook aan de leiding van jeugdclubs en -verenigingen, vrijwilligers in pastoraat en diaconaat, kosters, musici, oppaskrachten enz.
Het uitgangspunt voor de gedragscode is Efeze 5:1-2, waar richting wordt gegevens aan een liefdevolle manier van omgaan met elkaar, waarin respect, integriteit, betrouwbaarheid en zorgvuldigheid centraal staan.
Volg dus het voorbeeld van God, als kinderen die Hij liefheeft, en ga de weg van de liefde, zoals Christus deed, die ons heeft liefgehad en zich voor ons gegeven heeft als offer, als een geurige gave voor God.
Als gemeente van De Rank vragen wij aan kerkvrijwilligers om in te stemmen met de gedragscode. Deze is te vinden op Scipio. Er vinden regelmatig gesprekken plaats met vrijwilligers over het thema veiligheid, om in de praktijk te werken aan het naleven van de gedragscode en bewust te blijven van het thema.
3. Vrijwilligers in de kerk
Veiligekerk.nl geeft ons nog de volgende adviezen, die we willen opvolgen:
Zorg voor een zorgvuldig aanstellingsbeleid. Dan kun je elke vrijwilliger die zich aanmeldt op dezelfde manier behandelen. Het opstellen van het aanstellingsbeleid is een taak van de kerkenraad
Elke vrijwilliger kent de gedragscode.
Stel vast welke vrijwilligers een recente VOG moeten inleveren .
4. Verklaring Omtrent Gedrag
Onze kerk streeft ernaar om een veilige omgeving te zijn; veilig in onderlinge omgang, maar ook veilig als het bijvoorbeeld gaat over vertrouwelijke informatie, integer bestuur en financieel beheer. Naast de gedragscode is het tonen van een geldige Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) daar dienstbaar aan. Zo’n VOG is bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid aan te vragen. Het dagelijks bestuur heeft vastgesteld voor wie een dergelijke VOG aangevraagd moet worden.
Het steunpunt voor kerkenwerk geeft op haar site nadere informatie: Link naar Steunpuntkerkenwerk VOG-en-Veilige-Kerk.
5. Melden mogelijk maken
Ben je slachtoffer van grensoverschrijdend gedrag door iemand die in een kerkelijke functie is aangesteld als vrijwilliger of beroepskracht? Dan kan je een klacht indienen bij de bevoegde klachtencommissie. De klachtenregeling van de kerken die verbonden zijn aan het Meldpunt Misbruik SMKR, waaronder ook De Rank, is te vinden via Een klacht indienen – Meldpunt Misbruik
Zodra een gemeente geconfronteerd wordt met een situatie van (of vermoeden van) seksueel of machtsmisbruik door een ambtsdrager of iemand met een andere kerkelijke functie, kan een zeer complexe situatie ontstaan. Onze kerk houdt zich aan het landelijk protocol hiervoor. Dit protocol helpt de kerkenraad stap voor stap door het meldproces heen. Protocol – Meldpunt Misbruik
Seksueel misbruik kan overal voorkomen waar machtsongelijkheid is. Cijfers tonen aan dat de dader van misbruik in de meeste gevallen iemand is uit het sociale netwerk van het slachtoffer. Dat wil dus zeggen dat misbruik ook voorkomt in gezinnen, familie- of vriendenkring, tussen kerkleden onderling, op school, het werk of de sport. Zijn betrokkenen lid van de plaatselijke kerk, dan willen we als kerk niet zwijgend toekijken. Met name bij misbruik van minderjarigen wordt het Advies en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling ingeschakeld te worden (www.veiligthuis.nl) en indien noodzakelijk de politie.
6. Informeer alle betrokkenen
Door dit stappenplan bent u op de hoogte gebracht van de overwegingen en de acties rondom het thema Veilige Kerk waar we in Zuidhorn sinds 2020 aan werken. Het kan niet vaak genoeg gezegd worden dat veiligheid geen statisch thema is dat met documenten gewaarborgd kan worden. Veiligheid in de kerk is een relationeel onderwerp, waarbij van iedereen openheid en respect gevraagd wordt. Het is ook een thema dat voortdurend opnieuw onder de aandacht gebracht moet worden. Het is een voortdurend bewustwordingsproces en vraagt om goede maatregelen.
Grensoverschrijdend gedrag is een kwetsbaar thema, laten we elkaar helpen en elkaar beschermen, omdat we allen Gods kostbare kinderen zijn.